Społeczne i polityczne konsekwencje nierówności przestrzennych
W Unii Europejskiej istnieją znaczne i w wielu przypadkach rosnące nierówności społeczno-ekonomiczne między regionami. Coraz częściej pojawiają się argumenty, które postrzegają nierówności regionalne jako zagrożenie dla spójności społecznej, przyczynę polaryzacji politycznej oraz źródło odczuwalnej niesprawiedliwości i marginalizacji. Jedną z konsekwencji tej sytuacji jest poparcie dla populistycznych i antysystemowych partii politycznych. Termin "miejsca pozostawione w tyle" został zastosowany do regionów, które nie rozwijają się tak szybko jak inne. Zgodnie z dobrze znaną tezą geografa Rodrígueza-Pose, poparcie dla populistycznej polityki można interpretować jako odwet mieszkańców zapomnianych miejsc. Coraz częściej mówi się również o "geografii niezadowolenia", która opisuje opóźnione i stagnacyjne regiony charakteryzujące się poparciem dla populizmu. Jak dotąd koncepcja "miejsc pozostawionych w tyle" opierała się głównie na sytuacji w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Celem niniejszego projektu jest zbadanie społecznych i politycznych konsekwencji nierówności przestrzennych w trzech krajach Europy Środkowej – w Czechach, w Polsce i we wschodnich Niemieczech. Nierówności społeczno-ekonomiczne między regionami mają tu szczególny charakter. Ich pojawienie się i przejawy są związane z transformacją postsocjalistyczną, wyludnieniem oraz nisko płatną pracą.
Projekt na kilka sposobów przyczynia się do badań nad społecznymi i politycznymi konsekwencjami międzyregionalnych nierówności społeczno-ekonomicznych: (1) Bada, w jaki sposób nierówności między regionami przyczyniają się do nierówności między członkami oraz członkiniami społeczności, w jaki sposób znajdują odzwierciedlenie w subiektywnym postrzeganiu niesprawiedliwości i jak przejawiają się w poglądach politycznych oraz zachowaniach wyborczych. (2) Porównania międzynarodowe pozwalają nam zapewnić bardziej zniuansowaną analizę. (3) Skupiamy się na trzech krajach Europy Środkowej, w których nierówności regionalne wzrosły w ostatnich latach i gdzie populizm odgrywa ważną rolę. (4) Metodologicznie przyjmujemy mieszane podejście ilościowo-jakościowe, aby zidentyfikować wymierne skutki nierówności przestrzennych, ale także zrozumieć postrzeganie i perspektywy ludzi żyjących w miejscach, które „zostały w tyle”.
Biorąc pod uwagę multidyscyplinarny charakter problemu, nasz zespół składa się z geografów*ek, socjologów*żek i etnografów*ek ze wszystkich trzech badanych krajów.
Czas trwania projektu: 2023-2025
Projekt jest finansowany przez narodowe agencje badawcze: GA CR, DFG i NSN w ramach ogólnoeuropejskiej inicjatywy Weave.